بیماری کبد چرب یکی از شایع ترین علت های بروز مرگ و میر ناشی از بیماری های مزمن کبدی است. بیشترین شیوع این بیماری بین 40 تا 60 سالگی است. کبد چرب در اثر تجمع چربی به ویژه تری گلیسیرید در سلول های کبدی به میزان 5 -10 درصد وزن کبد ایجاد می شود. در صورت عدم درمان، این بیماری می تواند به سمت سیروز و سرطان سلول های کبدی منجر شود.

از عواملی که می تواند در ایجاد بیماری کبد چرب نقش داشته باشد می توان به چاقی، سوءتغذیه، کاهش وزن سریع، دیابت، مقاومت به انسولین و افزایش چربی خون اشاره کرد. اما چاقی، به ویژه چاقی شکمی به عنوان اصلی ترین علت ایجاد این بیماری شناخته می شود. محققان دریافته اند که تغییر شیوه زندگی از جمله افزایش فعالیت فیزیکی، کاهش وزن تدریجی و اصلاح عادات غذایی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در پیشگیری و درمان کبد چرب به شمار می رود. در ادامه نکات تغذیه ای موثر در پیشگیری و بهبود کبد چرب را با هم دنبال می کنیم:

·         تعداد وعده هایی غذا را در روز افزایش و حجم غذا را در هر وعده کاهش دهید.

·         وعده های غذایی خود را به طور منظم و در ساعات معینی از روز مصرف کنیم. هیچ یک از وعده ها به ویژه وعده صبحانه نباید حذف شود.

·         از مصرف غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید و تا حد امکان از روش بخار پز یا آبپز کردن برای طبخ مواد غذایی استفاده شود.

·         چربی گوشت و پوست مرغ را قبل از پختن جدا کرده و تا حد امکان از گوشت سفید به جای گوشت قرمز استفاده کنید.

·         لبنیات کم چرب استفاده کنید و از مصرف ماست و پنیرهای خامه خودداری کنید.

·         تا حد امکان از مصرف گوشت های فراوری شده مانند هات داگ، سوسیس، ژامبون و ناگت مرغ حتی با عنوان «کم چرب » خودداری کنید.

·         ماهی های چرب مانند سالمون، ماهی آزاد، قزل آلا و کپور که حاوی امگا 3 بالایی است، سبب کاهش تری گلیسرید خون می شود. بنابراین دست کم دو بار در هفته ماهی استفاده کنید.

·         مغزها به ویژه گردو به کاهش چربی خون کمک می کند. البته باید در نظر داشت که به دلیل کالری بالا موجب اضافه وزن و چاقی شده، پس در مصرف آنها تعادل را رعایت کنید.

·         غلات بدون سبوس مانند برنج سفید و نان سفید سبب افت سریع قند خون و گرسنگی زودرس و اضافه دریافت آن سبب چاقی و تجمع چربی در بدن می شود. دست کم نصف غلات مصرفی خود را از غلات کامل انتخاب کنید.

·         رژیم غذایی سرشار از قندهای افزوده منجر به تجمع چربی در شکم می شود. بنابراین مصرف خوراکی ها و نوشیدنی های با قند بالا مانند کیک، آبنبات، شکلات، نوشابه های گازدار، آبمیوه ها و نوشیدنی های انرژی زا را محدود کنید.

·         مصرف چربی های ترانس را به کمترین میزان برسانید. مهمترین منبع اسیدهای چرب ترانس، روغن های جامد، کره گیاهی (مارگارین) و روغن های قنادی است که در تهیه انواع شیرینی ها و بیسکویت استفاده می شود.

·         مصرف مواد غذایی غنی از فیبر را افزایش دهید. بهترین راه برای دریافت فیبر بیشتر، مصرف مقدار کافی غذاهای گیاهی از جمله سبزی و میوه، حبوبات و همچنین غلات کامل (غلات سبوس دار) است.

·         هر چند میوه ها دارای خواص مفیدی برای سلامتی است، اما از مصرف بیش از حد میوه و آبمیوه ها به دلیل محتوای بالای قند (فروکتوز) آنها پرهیز کنید.

·         کاهش وزن تدریجی منجر به کاهش معنی دار چربی های کبدی می شود. برای کاهش وزن مناسب از یک مشاور تغذیه کمک بگیرید.

«مریم مهارت»، رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شیراز