رشد و تعالی یک سرزمین و آینده درخشان نسل های آتی جز با تشریک مساعی و تلاش همگانی میسر نمی شود و این امر ضرورت و اهمیت تامین خدمات سلامت مبتنی بر نیاز حال و آینده آحاد مردم را تایید می نماید. بی تردید در شرایط اقتصادی کنونی و وجود محدودیت و چالش های پیش رو، بهبود کیفیت، امنیت و هزینه اثربخشی خدمات سلامت رسالت عظیمی است که متولیان نظام سلامت عهده دار آن بوده و همت والای مدیران، مسئولین و متصدیان این امر را می طلبد.
معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، با تحت پوشش قرار دادن ۴۴۹۵۲۸۷ نفر از جمعیت استان، وظیفه سنگینی را در ارتقاء سلامت تک تک هم استانی های عزیز به عهده دارد که به پشتوانه ساختار PHC توانمند و نیروهای متهعد خود، خدمات خود را تا دور افتاده ترین و صعب العبورترین نقاط استان نیز گسترش داده است.
از این تعداد جمعیت تحت پوشش، ۳۲۵۸۴۲۱ نفر آنان شهرنشین، ۱۱۷۹۹۷۰ نفر روستایی و ۵۶۸۹۶ نفر نیز عشایر هستند که معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شیراز با در اختیار داشتن تعداد ۸۸۹ خانه بهداشت، ۱۹ خانه بهداشت عشایری، ۱۲ پایگاه سلامت روستایی، ۱۵۳ مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، ۹۲ مرکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی، ۲۴۲ پایگاه سلامت شهری، ۵۳ مرکز خدمات جامع سلامت شهری، ۸ مرکز تسهیلات زایمانی و ۹ آموزشگاه بهورزی، تأمین کننده نیاز جمعیت تحت پوشش خود به خدمات بهداشتی اولیه می باشد.
این معاونت با در اختیار داشتن یکی از گسترده ترین شبکه های بهداشت کشور در تلاش است با برنامه ریزی، سازماندهی، ارزشیابی و ارایه خدمات بهداشتی و درمانی در قالب ارائه خدمات سلامت باروری، مراقبت کودکان، مادران، نوجوانان، جوانان میانسالان و سالمندان، ارائه خدمات بهداشت مدارس، واکسیناسیون کودکان و گروه های هدف در نظام مراقبت بیماری های واگیر، پایش و نظارت بر منابع آب آشامیدنی و دفع فاضلاب و مدیریت پسماند، پایش و نظارت بر مراکز تولید و توزیع مواد غذائی، آشامیدنی و آرایشی و اماکن عمومی و کارگاه های صنعتی، نظارت بر مراکز آموزشی تربیتی بهداشتی و درمانی، مراکز دامی و صنایع وابسته به دام، آموزش بهداشت به جامعه، ارائه خدمات بهداشت دهان و دندان، ارائه خدمات پاراکلینیکی از جمله داروئی، آزمایشگاهی و رادیولوژی در مراکز بهداشتی درمانی روستائی و شهری تحت پوشش، ارائه خدمات پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر و غیرواگیر، ارائه خدمات سلامت روان، ارائه خدمات پیشگیری و کاهش خطر بلایا و حوادث و ... و با بهره گیری از روش های نوآورانه و خلاقانه، دسترسی عادلانه جمعیت تحت پوشش به خدمات اولیه بهداشتی را با بالاترین کیفیت، ممکن سازد.
به طور کلی استراتژی های حوزه معاونت بهداشت در دستیابی به هدف تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه، شامل:
تقویت خدمات بهداشتی با مشارکت بخش خصوصی در حاشیه شهرها،
بهینه سازی منابع با اجرای برنامه سلامت با رویکرد کارآفرینی،
توانمندسازی جامعه در جهت خودمراقبتی با محوریت ارتقای سبک زندگی سالم،
ارتقای نظام مدیریت بیماری ها و دیده بانی بیماری ها در منطقه تحت پوشش با تمرکز بر بیماریهای نوپدید و بازپدید،
ایجاد زیرساخت های بهداشتی در ارائه خدمات،
اصلاح و تقویت نقش و کارکرد نظارتی در ارتقاء سلامت منطقه تحت پوشش با محوریت صیانت از حقوق مصرف کنندگان،
مدیریت ریسک بلایا و افزایش آمادگی در برابر بلایا با رویکرد تمام مخاطرات،
ارتقا سطح سواد سلامت جامعه تحت پوشش و
توسعه تحقیقات کاربردی و تولید دانش در حوزه سلامت می باشد.
25 نوامبر مصادف با پنجم آذر روز جهانی پیشگیری از خشونت علیه زنان، یادآور این مسـئله مهـم است که امـروزه با وجود پیشـرفت های عــلمی هــنوز معضـل خشـونت، وجدان هـا را مـی آزارد و خشـونت مـدرن بـا مصادیـق جدیدی بـه عنـوان یـک مسـئله حـاد اجتماعـی مطرح شده اســت. خشونت خانگی یک الگوی بدرفتاری جسمی، جنسی، روانی و هیجانی است که از سوی یکی از اعضای خانواده برای اعمال کنترل و قدرت، نسبت به سایر اعضای خانواده به صورت مکرر تکرار می شود.
25 نوامبر مصادف با پنجم آذر روز جهانی پیشگیری از خشونت علیه زنان، یادآور این مسـئله مهـم است که امـروزه با وجود پیشـرفت های عــلمی هــنوز معضـل خشـونت، وجدان هـا را مـی آزارد و خشـونت مـدرن بـا مصادیـق جدیدی بـه عنـوان یـک مسـئله حـاد اجتماعـی مطرح شده اســت. خشونت خانگی یک الگوی بدرفتاری جسمی، جنسی، روانی و هیجانی است که از سوی یکی از اعضای خانواده برای اعمال کنترل و قدرت، نسبت به سایر اعضای خانواده به صورت مکرر تکرار می شود.
انواع مختلف آن عبارت است از:
بدرفتاری روانی/ هیجانی: هر رفتاری است که اعتماد به نفس و عزت نفس همسر را کاهش دهد از قبیل: فحاشی، دست انداختن و مسخره کردن، توهین و اهانت به خانواده، اقوام و دوستان همسر، ایراد گرفتن مداوم از هر عقیده و یا کار همسر، سرزنش کردن و مقصر دانستن همسر برای هر مشکلی، متهم کردن همسر به خیانت یا رفتار اغواگرانه، بی توجهی و فاصله گرفتن از همسر، تهدید به خشونت فیزیکی یا استفاده از سلاح مثل چاقو، تهدید به صدمه زدن به خود، بچه ها و همسر در صورتی که او را ترک کنند و تهدید به محرومیت از فرزندان در صورتی که او را ترک کند.
بدرفتاری اجتماعی: هر رفتاری که روابط و فعالیت های اجتماعی زن را محدود می کند از قبیل: جلوگیری از تماس تلفنی و رفت و آمد، جلوگیری از فعالیت های اجتماعی، جلوگیری از ادامه تحصیل و یا سر کار رفتن، جلوگیری از تنها بیرون رفتن.
بدرفتاری مالی یا اقتصادی: رفتاری است که زن را از نظر مالی تحت فشار قرار می دهد که شامل: ندادن پول کافی برای خرید مایحتاج، توضیح خواستن بابت هزینه ها، ندادن پول برای مصرف شخصی همسر، مجبور کردن همسر به امضای چک، سفته و یا اسناد مالی، سر کار نرفتن و مجبور کردن همسر به زندگی با حداقل ها، سوء استفاده از اموال و دارایی های همسر.
بدرفتاری جنسی: هر عمل جنسی است که بدون رضایت و موافقت همسر صورت می گیرد مانند: اجبار در عمل، شکل عمل، شکل تحقیر کننده و دردناک، رابطه در زمان بیماری یا بعد از بدرفتاری با همسر.
توصیه هایی برای بهبود وضعیت سلامت روان در صورت مواجهه با مصادیق خشونت:
اگر احساس تنهایی، ترس، و غمگینی می کنید به کسی که اعتماد دارید زنگ بزنید و صحبت کنید.
اگر میزان اضطراب و غمگینی شما زیاد است، به یک متخصص مثل روان شناس و یا روان پزشک مراجعه کنید.
در انجمن ها و سازمان های مقابله با خشونت عضو شوید و فعالیت کنید.
در فعالیت های اجتماعی بیشتر شرکت کنید.
اگر می توانید یک کار نیمه وقت پیدا کنید تا ضمن کسب درآمد، روحیه تان بهتر شود.
در یک آموزشگاه نام نویسی کنید تا حرفه و مهارتی را یاد بگیرید مثل خیاطی یا آشپزی
در گروه های زنان خشونت دیده شرکت کنید تا حمایت شوید.
مراقب خواب و تغذیه خود باشید. خواب و تغذیه خوب در مقابله با استرس نقش مهمی دارد.
هر کاری را که از آن لذت می برید انجام دهید مانند ورزش، موسیقی، صحبت با اقوام و دوستان، خواندن کتاب مورد علاقه
با کسانی که به معاشرت با آنها علاقه دارید قرار بگذارید و همدیگر را ببینید.
اگر می توانید در یک باشگاه ورزشی نام نویسی کنید و در هفته زمانی را به ورزش اختصاص دهید.
«مریم مجد» کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز