در دوران بارداری نیاز به ویتامین ها و مواد معدنی افزایش می یابد و باید اطمینان حاصل شود که برنامه غذایی روزانه، مواد مغذی موردنیاز مادر باردار را تا حد زیادی تامین کند.

 

مکمل های توصیه شده برای دوران بارداری

1- اسیدفولیک: نیاز به اسیدفولیک در دوران باردارى به علت تولید بیشتر گلبول هاى قرمز خون و شکل گیرى دســتگاه عصبــى جنین افزایش مى یابد؛ مصرف به موقع و کافى این ویتامین از ایجاد ضایعات عصبى به خصوص نقص مادرزادى لوله عصبى پیشگیرى مى کند.

2- ید: با توجه به نقش ید در متابولیســم بــدن و تولید انرژى و نیز تکامل مغز جنین، میزان یــد موردنیاز در دوران باردارى افزایــش مى یابد؛ به طورى که کمبود ید در دوران باردارى منجر به عقب ماندگى ذهنى، هیپوتیروئیدى و گواتر مى شود. با توجه به اینکه در کشور ما غذاهاى گیاهى و حیوانى از نظر ید فقیر است، براى پیشگیرى از کمبود ید در باردارى مصرف نمک یددار تصفیه شده(در مقدار کم) در طبخ غذا لازم است.

بنابراین با توجه به اهمیت و نقش اسید فولیک و ید در بدن توصیه می شود زنان به محض اطلاع از بارداری یا سه ماه پیش از باردار شدن تا پایان بارداری، روزانه یک عدد مکمل ید و فولیک مصرف کنند. در صورت مصرف مکمل مولتی ویتامین حاوی 400 میکروگرم اسیدفولیک و 150 میکروگرم ید از هفته شانزدهم بارداری نیاز به مصرف مکمل ید و فولیک به صورت جداگانه نیست.

3- آهن: وجود آهن براى تولید گلبول هاى قرمز خون، رشــد و نمو و تامین ذخایر کبدى جنین ضرورى اســت و نیاز به آن تا دو برابر پیش از بارداری افزایش می یابد و به هیچ وجه از طریق مصرف مواد غذایی به تنهایی تامین نمی شود؛ توصیه می شود مادران باردار از شروع هفته شانزدهم بارداری روزانه یک عدد قرص «فروس سولفات» یا «فروس فومارات» (حاوی 60 میلی گرم آهن المنتال) مصرف کرده و تا سه ماه پس از زایمان ادامه دهند.

4- ویتامین D: یک ویتامین محلول در چربی و دارای نقش های متعدد در بدن است؛ این ویتامین علاوه بر نقشی که در جذب کلسیم، حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان دارد، در پیشگیری از بسیاری از بیماری های غیرواگیر از جمله دیابت نوع دو، بیماری های خودایمنی مانند بیماری مولتیپل اسکرلروز یا MS و انواع سرطان نیز نقش دارد؛ شواهد موجود نشان می دهد که سطوح پایین ویتامین D در طی بارداری مادر را مستعد ابتلا به پره اکلامپسی می کند که سندرمی است که با مجموعه ای از علائم ادم، دفع پروتئین در ادرار و پرفشاری خون همراه است؛ با توجه به شیوع گسترده کمبود ویتامین D در مادران باردار و نقش پیشگیرانه آن در بیماری ها و محدود بودن منابع غذایی برای تامین این ویتامین، مصرف روزانه مکمل ویتامین D هزار واحدی از ابتدای بارداری تا پایان بارداری توصیه می شود.

5- با توجه به افزایش نیاز مادران باردار به مواد مغذی و اینکه عموما ترکیب برنامه غذایی خانم باردار از تعادل و تنوع کافی برخوردار نیست، مصرف مکمل های مولتی ویتامین توصیه می شود؛ در کشور ما بر اساس شیوه نامه های موجود تمامی مادران باردار از شروع هفته شانزدهم بارداری تا سه ماه پس از زایمان، باید روزانه یک عدد کپسول مولتی ویتامین ساده یا مینرال حاوی 150میکروگرم ید، مصرف کنند.

لازم به ذکر است در مادرانی که مبتلا به هیپر تیروییدی (پرکاری تیروئید) هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود و مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.

«مرضیه کامران»، کارشناس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز