سرطان سینه شایعترین سرطان در بانوان است و سالانه در استان فارس هزار و 167 مورد جدید ابتلا به این بیماری شناسایی و ثبت می شود.

 

اما به طور کلی باید دو اصل مهم را در برنامه های پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان سینه بدانیم:

     1- راه های پیشگیری از سرطان

     2- علایم هشداردهنده سرطان

برای ایجاد سرطان ترکیبی از عوامل مانند عوامل ژنتیکی، محیطی و شیوه زندگی لازم است.

بعضی از این عوامل می توانند اصلاح شوند و بعضی دیگر خارج از اراده فرد و غیر قابل اصلاح هستند. اما باید بدانیم بیشتر عوامل خطری که سبب سرطان سینه می شوند، قابل اصلاح هستند.

عوامل خطر غیرقابل اصلاح

سن بالا: با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می یابد. بیشتر موارد سرطان سینه در سن بالای 50 سالگی بروز پیدا می کند.

سابقه خانوادگی و جهش های ژنی: سابقه خانوادگی مثبت، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد. در 20 تا 30 درصد مبتلایان به سرطان سینه سابقه خانوادگی وجود دارد.

مطالعات نشان می دهد که شاید تنها نزدیک به 10 درصد موارد سرطان سینه با عوامل ارثی مرتبط است و این موضوع مهم ممکن است برخی از بانوان را وادار کند تا به روش های پیشگیری و بررسی های غربالگری اهمیت دهند.

سن قاعدگی کمتر از 11 سال: آغاز قاعدگی در سنین پایین تر یک عامل خطر برای سرطان سینه است. در نخستین قاعدگی در سن نوجوانی، بافت سینه در معرض استروژن ها و دیگر هورمون ها قرار می گیرد و مواجهه با سطوح دائمی هورمونی افزایش می یابد. قاعدگی در دختران چاق و بی تحرک زودتر اتفاق می افتد. پس آموزش اهمیت فعالیت بدنی و داشتن یک رژیم غذایی سالم به نوجوان و والدین آنان ضروری است. به ازای هر سال قاعدگی زودرس، خطر سرطان سینه چهار درصد افزایش می یابد.

سن یائسگی بالای 54 سال: یائسگی در سن بالاتر نیز با افزایش خطر سرطان سینه ارتباط دارد. توقف چرخه های قاعدگی با کاهش سطوح هورمون های ترشح یافته داخلی و پایان چرخه تکثیر سلول های سینه که در طول سال های تولید مثلی دیده شده، همراه است. خطر سرطان سینه به ازای هر سال تاخیر در یائسگی تا سه درصد افزایش می یابد.

قد: بانوان قد بلند، بیشتر در معرض خطر سرطان سینه قرار دارند. قد در بالغان می تواند یک شاخص بارز برای میزان دریافت تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی باشد. رشد سریع با بلندی قد در ارتباط است که ممکن است منجر به افزایش خطر جهش سلولی و افزایش خطر سرطان شود.

زمینه نژادی و قومی: بانوان سفیدپوست خطر بالاتری از سرطان سینه را نسبت به بانوان آمریکایی آفریقایی تبار دارا هستند و بانوان آسیایی تبار، اسپانیایی تبار و بومی آمریکا به طور قابل ملاحظه ای، خطر پایین تری را در مقایسه با دیگر گروه های نژادی و قومی دارند. به نظر می رسد مقدار زیاد تفاوت در خطر، ناشی از تفاوت های اقتصادی اجتماعی و هم چنین شیوه زندگی و عوامل محیطی است.

وضعیت اقتصادی اجتماعی بهتر: خطر سرطان سینه با وضعیت اقتصادی اجتماعی بهتر، مرتبط است. بانوان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بالاتر، تمایل دارند که بارداری را دیرتر آغاز کنند و فرزندان کمتری داشته باشند که هر دو عامل به عنوان افزایش خطر سرطان سینه شناخته شده اند.

سابقه هایپرپلازی (رشد بیش از اندازه سلول ها) در سینه: بانوانی که از نظر بافت شناسی دارای یک سابقه قطعی بیماری خوش خیم «پرولیفراتیو سینه» هستند، در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. بیماری خوش خیم پرولیفراتیو، یک تکثیر غیرعادی سلول ها در مجاری و لوبول های سینه را شامل می شود./ا.کشاورزی

دکتر «زهرا خسروی زادگان»، کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز