مسمومیت با مونواکسیدکربن یا گازگرفتگی، مسمومیتی است که به خاطر تنفس گاز خطرناک مونوکسیدکربن ایجاد می شود. این مسمومیت به وسیله انواع وسایل گازسوز از جمله بخاری، آبگرمکن، پیکنیک و حتی زغال ایجاد می شود.

 

اگر دودکش یا تهویه یک مکان مسدود باشد، گاز مونوکسیدکربن منتشر شده از این وسایل، امکان خروج نمی یابد. بلکه در محیط ساختمان منتشر شده و سبب مسمومیت و در نهایت مرگ می شود. مرگ بر اثر گازگرفتگی را «مرگ خاموش» می نامند.

نشانه های ابتدایی مسمومیت با گاز مونوکسید کربن

· سردرد

· ضعف جسمانی

· سرگیجه و بی قراری

· تهوع و استفراغ

· خواب آلودگی، کسلی و خستگی

پس از گذشت دقایقی و افزایش میزان مسمومیت با مونواکسید کربن، علایم خطرنا ک تر بروز خواهد کرد، از جمله:

· کبودی دست، دور لب ها و نوک انگشتان

· تنگی نفس

· بی هوشی

در صورت مواجهه با فرد دچار مسمومیت مونوکسید کربن:

·         خونسرد باشید.

·         با اورژانس 115 تماس بگیرید.

·         از ایمنی صحنه مطمئن شوید.

·         فرد مسموم را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کنید و یا در صورت عدم امکان، درها و پنجره ها را باز کنید.

·         بیمار را در حالت استراحت قرار دهید (بیمار را حرکت ندهید(

·         یقه پیراهن، کمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید.

·         راه هوایی بیمار را بررسی کنید.

·         در صورتی که بیمار بیهوش است او را به صورت خوابیده به پهلو نگه دارید.

·         در صورت امکان، اکسیژن رسانی را شروع کنید.

توصیه های خودمراقبتی برای پیشگیری از مسمومیت با مونوکسید کربن

·         از وسایل گرمایشی استاندارد استفاده کنید.

·         مسیر دودکش را قبل از راه اندازی کنترل و منافذ مسیر دودکش را مسدود کنید.

·         در هنگام روشن بودن وسایل گرمایشی دقت کنید دودکش داغ باشد.

·         دودکش در پشت بام ها باید کلاهک مخصوص داشته باشد.

·         رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد. اگر رنگ شعله قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، نشانه نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است.

·         نباید تمامی روزنه های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.

·         آبگرمکن نباید در حمام نصب شود.

·         انتهای تمامی دودکش ها باید دست کم یک متر از سطح بام و دست کم یک متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته و دارای کلاهک مخصوص (به شکل H) باشد.

·         از قراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب، خودداری کنید.

·         از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش و یا دارای نقص در دودکش خودداری کنید.

·         آب گرمکن های دیواری گازی، اگر به مدت طولانی روشن باشد، خطرآفرین می شود.

·         درون خانه، به ویژه در محل خواب خود، دستگاه هشدار مونوکسیدکربن نصب کنید.

·         تعمیر وسایل گرمایشی از سوی افراد غیر مجرب و بی تجربه و یا نصب از سوی اعضای خانواده باعث ایجاد خطر می شود.

«محسن ایزدی»، کارشناس مبارزه با بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز