سلامت افراد جامعه در معنای کلی آن شامل سلامت جسمی، روانی و اجتماعی، موضوع بسیار مهمی است و عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مانند فقر، نبود دسترسی به مراکز بهداشتی، پایین بودن سطح سواد افراد جامعه، فقدان منابع حمایتی و موارد مشابه بر سلامت اثر می گذارد و دولت ها باید بر بهبود این شاخص ها، سرمایه گذاری کنند. در این میان توانمند کردن افراد آسیب پذیر از اهمیت ویژه ای در ارتقای سلامت کلی افراد و پیشگیری از آسیب های روانی اجتماعی، برخوردار است.

 

هدف از توانمند سازی این است که افراد قدرت فکر کردن و رفتار کردن آزادانه و تصمیم گیری را به دست آورده و از این رو بتوانند سلامت خود را در ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی ارتقاء بخشیده و افراد مهم و تاثیرگذاری در جامعه شوند.

توانمندسازی افراد شامل موارد زیر می شود:

1. افزایش دانش و اطلاعات فرد در مورد حقوق خود؛ سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و منابع و حمایت های موجود در جامعه

2. رشد عزت نفس و اعتقاد به توانایی خود برای ایجاد تغییرات مطلوب در زندگی خود و کنترل آن

3. رشد توانایی تاثیرگذاری بر تغییرات اجتماعی برای ایجاد یک نظم اجتماعی و اقتصادی منصفانه تر در سطح اجتماعی و ملی. واضح است که این مورد بیشتر از طریق برنامه های اجتماع محور حاصل می شود.

شاخص های توانمندی بانوان

شاخص های توانمندی بانوان در سطح فردی که به بهبود سلامت و کیفیت زندگی آنها می انجامد، در ابعاد زیر تعریف می شود:

ظرفیت مشارکت در تصمیم گیری های خانوادگی، توانایی تصمیم گیری مستقل، مشارکت عملی در تصمیم گیری (به ویژه در مورد مسائل خانوادگی)، مراقبت و تربیت فرزندان، دسترسی به خدمات بهداشتی اعم از دسترسی به اطلاعات مربوط به سلامت، دسترسی به آموزش یا کلاس های سوادآموزی، دسترسی به منابع مالی و امکان درآمدزایی، عزت نفس بالا، دسترسی به اطلاعات مربوط به خشونت خانگی و سازمان ها و موسسات حمایتی، دسترسی به مراکز مشاوره و امکان و توانایی شرکت در سازمان های اجتماعی.

مداخلات ضروری برای توانمندسازی بانوان

برای توانمندسازی افراد سه استراتژی مهم وجود دارد که در زیر این استراتژی ها و فعالیت های مربوط به هر یک آمده است:

1- بهبود وضعیت سلامت جسمی، روانی و اجتماعی افراد:

افزایش آگاهی در مورد حقوق فردی و موضوعات مربوط به سلامت و دسترسی به خدمات سلامت و آموزش سبک زندگی سالم

2- ظرفیت سازی:

فراهم کردن امکان سوادآموزی و ادامه تحصیل، آموزش مهارت های زندگی با تاکید بر مهارت های مقابله ای، فراهم کردن آموزش شغلی و امکان کسب درآمد، آموزش مهارت تصمیم گیری، رشد عزت نفس، خودمختاری و تصمیم گیری مستقل و آموزش پیشگیری از خشونت.

3- ایجاد انگیزه برای تغییر:

درک اهمیت تغییر و اعتماد به خود برای ایجاد تغییر

در این میان مراکز مراقبت اولیه بهداشتی اعم از خانه های بهداشت، پایگاه های سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت به عنوان نخستین نقطه تماس اقشار آسیب دیده و یا آسیب پذیر جامعه، می توانند نقش مهمی را در توانمند سازی افراد داشته باشند.

تلاش مجموعه سلامت فارس برای توسعه سلامت روانی اجتماعی

در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز با استقرار روانشناس در تمامی مراکز خدمات جامع سلامت، آماده ارایه خدمات آموزشی و مشاوره ای (به صورت رایگان) به همه شهروندان است. شما می توانید با مراجعه به کارشناسان سلامت روان و دریافت خدمات تخصصی روانشناختی در راستای توانمندسازی خود گام موثری بردارید.

علاوه بر این، روانشناسان مجربی از سراسر کشور با خط تلفن 4030 از وزارت بهداشت و درمان پاسخگوی سوالات شما و آماده ارایه مشاوره تلفنی هستند.

به یاد داشته باشیم توانمندسازی یکی از مهمترین اقداماتی است که برای افراد در معرض خشونت و خانواده های آسیب پذیر انجام می شود تا سلامت و کیفیت زندگی آنها بهبود یافته و توانایی بیشتری برای مقابله با مشکلات زندگی و پیشگیری از بروز آسیب های روانی اجتماعی پیدا کنند. /101

«فریبا رضایی»، مدیر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز