نمک جزو چاشنی هایی است که نگرانی های بسیاری در مورد مصرف زیاد آن مطرح شده است. میزان مجاز نمک مصرفی یک قاشق مرباخوری در روز است، در حالی که که در ایران مصرف آن دو برابر میزان توصیه شده است. مصرف زیاد نمک باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری های مختلف از جمله فشارخون بالا، بیماری های قلبی عروقی و کلیوی می شود. علاوه بر این تحقیقات جدید نشان می دهد افرادی که رژیم غذایی غنی از نمک استفاده می کنند، اغلب وزن و دور کمر بیشتری در مقایسه با افرادی دارند که نمک کمتری مصرف می کنند.

 

نمک و چاقی

در مورد اینکه نمک چگونه می تواند باعث افزایش وزن شود، موارد زیر مطرح است:

·         کاهش حس سیری

مصرف بالای نمک باعث افزایش مقاومت بدن در پاسخ به هورمون «لپتین» می شود. هورمون لپتین به عنوان هورمون سیری شناخته می شود که ترشح آن منجر به ایجاد احساس سیری در فرد می شود. در شرایطی که مقاومت به هورمون لپتین ایجاد شود، فرد با وجود ترشح این هورمون احساس سیری نخواهد کرد و در نتیجه غذای بیشتری مصرف می کند.

·         افزایش تمایل به مصرف غذا

نمک طعم غذا را بهبود می دهد و اغلب افراد از خوردن غذاهای خوش نمک تر بیشتر لذت می برند تا غذاهای کم نمک. بنابراین وقتی میزان نمک در غذا بیشتر باشد، افراد حجم غذای بیشتری مصرف می کنند.

همچنین پژوهش های اخیر نشان داده افرادی که بیشتر به طعم نمک حساس هستند، میل بیشتری به خوردن غذاهای چرب دارند و همین مسئله آنها را در معرض خطر چاقی قرار می دهد.

·         افزایش تشنگی

مصرف غذاهای پرنمک یا شور منجر به افزایش تشنگی می شود. اکثر افراد برای برطرف کردن تشنگی از نوشیدنی های شیرین پر کالری و غیر مغذی استفاده می کنند که این امر کالری دریافتی افراد را افزایش و در نهایت منجر به چاقی و اضافه وزن می شود.

چگونه مصرف نمک را کاهش دهیم؟

·         از گذاشتن نمکدان در سفره یا میز غذا پرهیز شود.

·         برای بهبود طعم غذا به جای نمک از سبزی های تازه و معطر(مثل ریحان، آویشن) و لیموترش استفاده کنیم.

·         مصرف غذاهای شور مثل آجیل شور، خیارشور و کلم شور را محدود کنیم.

·         از مصرف چاشنی ها و سس هایی مانند سس گوجه فرنگی و سویا سس که سرشار از نمک است، پرهیز کنیم.

·         در برنامه غذایی روزانه از پنیر کم نمک و دوغ کم نمک استفاده کنیم.

·          مصرف گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس که حاوی نمک زیادی است را به کمترین میزان ممکن برسانیم.

·         غذاهای کنسروی حاوی نمک فراوان است، مصرف آنها را کاهش دهیم و در صورت مصرف، از انواع کم نمک استفاده کنیم.

·         مصرف تنقلات غذایی کم ارزش و پرنمک مثل پفک، چیبس، چوب شور، کراکر و موارد مشابه را محدود کنیم.

·         به برچسب تغذیه ای محصولات غذایی از نظر میزان نمک (سدیم ) توجه کینم. اگر در برچسب تغذیه ای محصول غذایی میزان سدیم ذکر شده است آن را ضربدر دو و نیم کنیم تا مقدار نمک محصول به دست آید، سپس محصولات کم نمک را برای مصرف انتخاب کنیم.

«سیده پریسا موسویان»، دکتری تخصصی علوم تغذیه گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شیراز